Słowo alkoholik od razu wywołuje nieprzyjemne skojarzenia z osobą bezdomną, źle pachnącą, kompletnie zdegenerowaną. Prawda jest taka, że każdy może być alkoholikiem, nie tylko bezdomni. Może być nim lekarz, prawnik czy zawodowy kierowca. W związku z tym, powstała nowa definicja alkoholika – alkoholik wysokofunkcjonujący w skrócie HFA (high functioning alcoholics). Polski skrót tej definicji to WFA – czyli właśnie wysokofunkcjonujący alkoholik. Wysokofunkcjonujący alkoholik jest kompletnym przeciwieństwem typowych stereotypów . Taka osoba mimo swojego uzależnienia potrafi bez problemu funkcjonować w społeczeństwie i pracy. Mimo tego, u takiej osoby również można zauważyć mechanizmy rozwoju alkoholizmu. Taka osoba cały czas pracuje, nawet jak pije, dobrze zarabia i utrzymuje rodzinę. Alkohol jaki najczęściej pije to whisky, wino albo piwo. Po wódkę sięga najrzadziej.
Rozpoznanie i charakterystyka HFA
Na wstępie należy pamiętać, że w przypadku wysokofunkcjonujących alkoholików rozpoznanie ich choroby jest opóźnione o nawet 10 lat w stosunku do pozostałych alkoholików. Przeważnie, na początku, nikt z bliskiego otoczenia nie zwraca uwagi na zachowania takiej osoby. Uznają, że po ciężkim dniu pracy należy mu się drink na rozluźnienie.
Jednak HFA niezbyt różni się od zwykłego alkoholika. Ciągle szuka okazji do picia, tylko że na spotkaniach biznesowych czy podczas świętowania sukcesu. Swoja potrzebę picia usprawiedliwia ciężkim tygodniem pracy i potrzebą relaksu. Tak samo jak inni alkoholicy też zaprzeczają, jeżeli pyta się ich czy mają problem z alkoholem. Sami też się ciągle usprawiedliwiają i nie dopuszczają do siebie myśli, że mogą być uzależnieni. Nie postrzegają siebie jako alkoholików, ponieważ w głowie mają tylko stereotypy, które nijak mają się z rzeczywistością. Myślą, że jeśli dbają o rodzinę, odnoszą sukcesy w pracy to nie są uzależnieni. Jedyne co ich różni od „stereotypowego” alkoholika to reakcja rodziny. Jest ona na pewno późniejsza, bo nie dostrzegają lub nie chcą dostrzec problemu oraz udają, że wszystko jest w porządku. Takie zachowania bardzo negatywnie wpływają na szybkość diagnozy, a co za tym idzie na podjęcie leczenia.
Każdy alkoholik ma swoje przyzwyczajenia i styl picia. HFA niczym się pod tym względem nie różni. Jedynie w niektórych przypadkach próbuje on kontrolować picie. Potrafi pozostać trzeźwy przez jakiś czas albo pić niewiele, po to, aby wpaść nagle w kilkutygodniowe ciągi. Usprawiedliwia się wtedy, że na przykład miał urlop i był na wakacjach.
Każdy alkoholik odczuwa przymus picia, który jest wywołany przez głód alkoholowy. Jednak niektórzy wysokofunkcjonujący alkoholicy nie mają objawów zespołu odstawiennego i potrafią długo wytrzymać bez picia. Takie osoby są przede wszystkim uzależnione psychicznie, ponieważ cały czas myślą o alkoholu i próbują stwarzać okazję, aby móc wypić.
Główną, najważniejszą cechą HFA jest to, że pracę uznają za najważniejszą. Tylko dzięki niej mają usprawiedliwienie, aby sięgać po alkohol. Uznają go za formę nagrody za ciężką pracę lub poświęcenie. Często w takich przypadkach to dopiero utrata zatrudnienia jest dla nich punktem zwrotnym.
HFA też bardzo dba o utrzymanie relacji rodzinnych i z przyjaciółmi. Dają mu one poczucie akceptacji i spokoju. Niekiedy tylko wysokofunkcjonujący alkoholicy izolują się od bliskich, przeważnie są duszami towarzystwa i błyszczą na imprezach.
Częstą cechą HFA jest łamanie prawa. Przykładem jest prowadzenie samochodu pod wpływem alkoholu. Ich usprawiedliwieniem jest to, że musieli pojechać do pracy lub na pilne spotkanie. Takie osoby, jeżeli są wysoko postawione, próbują uniakać konsekwencji dzięki swoim znajomościom. Bardzo często przychodzą też pijane do pracy, nieważne jaki zawód one wykonują.
Uzależnienie wybranych grup zawodowych
Można wyróżnić kilka grup zawodowych, które szczególnie są podatne na uzależnienia. Ich główną cechą jest praca w ciągłym stresie i z dużą odpowiedzialnością, która obciąża psychikę. Do takich grup zaliczani są lekarze, dentyści, pielęgniarki, strażacy i prawnicy. Pracowników służby zdrowia najrzadziej podejrzewa się o alkoholizm, ponieważ z założenia są oni moralni i odpowiedzialni. Często wykorzystują oni swój zawód, ze względu na dostęp do wielu leków, które mogą łagodzić objawy abstynencyjne. Zagrożone są też służby mundurowe oraz osoby pracujące na wysokich, kierowniczych stanowiskach, np. w banku. Wysokofunkcjonującymi alkoholikami mogą też być twórcy, artyści, literaci oraz dziennikarze.
Skutki i leczenie HFA
Każda osoba uzależniona od alkoholu musi się liczyć z tymi samymi konsekwencjami. Jest to pozostawienie przez partnera, zwolnienie z pracy czy różne choroby, które spowodowało picie. Długotrwałe picie i długa diagnoza mogą prowadzić do wielu chorób psychicznych, upośledzić pracę mózgu, serca, a także układu trawiennego. Leczenie wysokofunkcjonującego alkoholika przebiega tak samo, jak pozostałych. Taka osoba przechodzi detoks, może też być leczona farmakologicznie. Następnie wymaga długotrwałej terapii oraz może korzystać z pomocy grup Anonimowych Alkoholików.
