Nerwy są powodem utraty kontroli nad sytuacją i własnym ciałem, dość często podłoże nerwów ukryte jest w napiętej, długo trwającej sytuacji. Powodów do nadmiernego zaniepokojenia może być naprawdę wiele, począwszy od stresu w pracy, przed egzaminem w szkole, aż po stresujące sytuacje rodzinne, czy medialne doniesienia.
Paraliżujące napięcie często wywołuje cierpienie i dezintegrację psychiczną, ponadto na organizm ma destrukcyjny wpływ. Stres nie jest tylko zły, a w pewnych momentach może mieć pozytywne działanie pod pewnymi warunkami, jeżeli umiejętnie zmieni się perspektywę myślenia i zachowa zimną krew.
Reakcja ciała na stres i powikłania
Atak nerwicy bardzo łatwo wyprowadza z równowagi, może przyczyniać się wówczas do niekontrolowanych zdarzeń, impulsywnego zachowania lub nierozważnego podejmowania decyzji. Nagły wybuch emocji, lekkomyślna decyzja lub wypowiedzenie nieprzemyślanych myśli potrafi na chwilę rozładować część napięcia. Charakterystyczne dla osób podenerwowanych są wypieki na twarzy, drżące oraz spocone dłonie, problem z wypowiadaniem, suchość w gardle, przyspieszone tętno, napięcie mięśni i pustka w głowie. Długotrwały stres potrafi wywoływać różne choroby związane układem sercowo-naczyniowym (najczęściej powikłania pojawiają się w późniejszym okresie życia), pogarszać samopoczucie, odebrać siły do działania lub aktywnego życia. W wyniku przewlekłego stresu występują zaburzenia snu, a takie połączenie, jest wstępem do stanu depresyjnego.
Motywacja i adrenalina
Krótkotrwały stres może mieć pozytywny wpływ na organizm, szczególnie jeżeli występuje w połączeniu z dopaminą (hormonem szczęścia). Pozytywny stres może zaistnieć przed skokiem ze spadochronu, zakupem drogiej lub bardzo istotnej rzeczy itp. Dobry stres motywuje do poprawy osiągnięć życiowych i czasami pomaga w zrobieniu pierwszego kroku w trudnej sytuacji. Stres można uznać, że jest dobry wówczas kiedy:
- Motywuje do działania;
- Podnosi energię i dodaje sił;
- Mobilizuje do walki;
- Umożliwia koncentrację na problemie;
- Staje się bodźcem do podejmowania wyzwań;
- Pozwala stawić czoła przeciwnością życiowym;
- Jest czynnikiem rozwoju;
- Pozwala realizować ambitne cele;
- Staje się elementem zdrowej rywalizacji.
Negatywny stres można starać się, zmieniając perspektywę myślenia, przekształcić w dobry stres, traktując problem, jak wyzwanie, z którym trzeba się zmierzyć. To właśnie od oceny poznawczej (percepcji) zależy, czy sytuacja stanie się tą bez wyjścia. Nawet z beznadziejnej sytuacji można znaleźć skuteczny sposób na rozwiązanie problemu, jeżeli się poddasz trudności, uciekniesz bez walki, to przegrywasz walkowerem. Przed załamaniem psychicznym dość często chroni człowieka poczucie kontroli nad własnym życiem.
Warto pamiętać, że nie wszystkie sytuacje życiowe jesteśmy w stanie kontrolować, akceptacja zmienionej rzeczywistości bywa w niektórych przypadkach koniecznością.
Kontrola nad stresem – różne techniki
Istnieje wiele metod okiełznania nerwowego stanu i powstrzymania się przed agresją wobec otoczenia. Tabletki w odróżnieniu od ćwiczeń i technik, działają z prawie 30 –minutowym opóźnieniem, zanim zaczną się wchłaniać przez ścianę żołądka do krwiobiegu.
Odwrócenie uwagi
Najistotniejszym elementem nerwowego stanu, jest chwilowe zatrzymanie się z myślami tak, aby nie nakręcać się dalej. Można to zrobić, przekierowując uwagę na coś innego, podobna sytuacja ma miejsce, kiedy dziecko się skaleczy, staramy się za wszelką cenę odwrócić jego uwagę (leci ptaszek, jedzie straż lub policja itp.), jednocześnie tamując krew, powstrzymujemy dalszy rozwój paniki. Nawet chwilowe dwuminutowe odwrócenie uwagi samego siebie na coś niezwiązanego z trudną sytuacją, skutecznie uspokaja umysł.
Zmiana punktu widzenia
W przypadku nagłego przypływu stresu ujawniającego się zazwyczaj w postaci furii dobrze jest urealnić obecną sytuację. Zasada opiera się na podsumowaniu tego, co jest w danym momencie, ale z zupełnie odwrotnej perspektywy. Zamiast powtarzać sobie, że stojąc w korku, jest się już spóźnionym, trzeba pomyśleć o pozytywnych rzeczach: Jaki jest dzień, co będziesz robić wieczorem, jesteś bezpieczny w aucie, siedząc sobie wygodnie w ciepłym itp.
Odetchnij świeżym powietrzem
Ćwiczenia oddechowe pozwalają nie tylko na wyciszenie przed snem, ale również poradzić sobie w sytuacjach stresowych. W miarę możliwości otwórz okno, wyjdź na zewnątrz, rozluźniając się, zacznij głęboko oddychać przeponą. Najprostszą techniką odprężającą, jest oddychanie po kwadracie: 3-sekundy wdechu, 3-sekundy przerwy, 3-sekundy wydechu i 3-sekundy przerwy. Trzy takie oddechy trwają niespełna pół minuty, jest to czas, w którym napływ emocji jest pod kontrolą. Warto technikę ćwiczyć nawet w spokojnych chwilach, codzienna praktyka wyrabia nawyk, który normuje nawarstwianie się stresu.
Kontrolowane rozładowanie
Uspokojenie się przed egzaminem lub opanowanie lęku, może odbywać się poprzez rozładowanie agresji i emocji na, chociażby ściskanej piłeczce. Agresja nawarstwia się wraz z napływem kortyzolu – hormonu stresu, co w sytuacjach zagrożenia może uratować życie. Kortyzol wytwarzany jest również, kiedy zagrożenie nie jest prawdziwe, wówczas dobrym sposobem, jest rozładowanie emocji. Dając upust agresji w kontrolowany sposób, można przywrócić nerwy do normy.
Kontrolowany sposób rozładowania opiera się na działaniu siłowym, piłeczka antystresowa bywa w takim momencie nieoceniona, ale równie dobrze może działać pchanie ściany lub podnoszenie ciężarów. Rozładowanie stresu długotrwałego, jest możliwe głównie dzięki obniżaniu poziomu kortyzolu, aby tego dokonać konieczna, jest aktywność fizyczna. Uprawianie sportu pozwala na dotlenienie organizmu, zwiększenie poziomu endorfin (hormony szczęścia) i pozwala odreagować negatywne emocje. Dobrze obniża stres bieganie, pływanie, siłownia, a nawet krótki spacer.
Weź przykład z natury
Odstresowanie się jest możliwe także poprzez otrząśnięcie się, w formie fizycznej. Wiele zwierząt robi tak tuż po ucieczce przed drapieżnikiem. Rozładowanie skumulowanej energii jest natychmiastowe.
Sposób na nagły przypływ gniewu
Trudna sytuacja wymaga szybkiego reagowania, szczególnie kiedy wyprowadza z równowagi. Spacer w takiej sytuacji nie zawsze jest możliwy, a odreagowanie na przełożonym lub nauczycielu nie jest dobrym wyjściem. Pomocne w takiej sytuacji, będzie liczenie, aby sobie pomóc można zamknąć oczy, wziąć głęboki wdech i wypuszczając powietrze odliczać od 10 w dół. Pełne zaangażowanie myśli jest w tym przypadku kluczowe, dlatego, kiedy odliczysz pierwszą dziesiątkę, nabierz powietrza na kolejne odliczanie, tym razem od 20 do 10, kolejne od 30 do 20 i tak dalej kolejnymi stopniami, obliczając za każdym razem tylko dziesięć liczb w dół. Metoda jest szybka i nie pozwala kumulować myśli w tle, ponieważ mózg zajęty jest pamiętaniem, którą aktualnie dziesiątkę odliczasz.
Skąd biorą się nerwy przy stresie w organizmie?
Podczas podwyższenia poziomu stresu wydzielana jest w organizmie adrenalina, noradrenalina, oraz kortyzol, który jest hormonem steroidowym – wpływa na stężenie glukozy we krwi. Połączenie tych hormonów może wywoływać nerwowość.
Kiedy przydaje się wyciszenie i uspokojenie?
Wyciszenie służy do zmniejszenia bodźców stresowych (stresorów) przykładowo: po rozstaniu, w pracy podczas napiętej atmosfery, w szkole przed i w trakcie sprawdzianu lub kartkówki itp.
Dlaczego stres ma wpływ na zdrowie?
Stres podnosi poziom adrenaliny, która hamuje system odpornościowy organizmu, może to powodować nawet nasilenie się łupieżu (podstawową przyczyną łupieżu są drożdżaki).
